Arqueología
PETROGLIFO OS BALLOTES - MEADELO
Petróglifo/Estación de arte rupestre,O Salgueiral, Bamio (San Xens)
Cronoloxía: Idade do Bronce,
O conxunto de petróglifos Os Ballotes – Meadelo é un dos máis coñecidos e estudados de Galicia desde comezos do século XX. Ademais, dado o seu pronto descubrimento e o seu interese, é unha das estacións de arte rupestre máis citadas pola bibliografía. Foi repetidamente citado nas sínteses de numerosos autores, e visitado a principios e mediados de século por numerosos investigadores ilustres. A pesar de tan importante difusión, sempre foi un xacemento arqueolóxico un pouco abandonado, cuberto de herbas e rodeado dun enreixado metálico que se foi oxidando co tempo. No ano 2009, o Concello de Vilagarcía contratou a realización de traballos de arqueoloxía nos petróglifos, co fin de documentar a totalidade dos xacementos, e proceder á súa lectura, interpretación e rexistro, así coma unha diagnose e proposta de tratamento de conservación e restauración. Mais o xacemento continúa baixo un descoñecemento por parte da sociedade do seu valor en favor da debida comprensión do mundo dos petróglifos galegos.
Dos sete xacementos catalogados, catro pertencen ao conxunto dos Ballotes e, os outros tres, o do Meadelo. O xacemento (YA090513N01) recibe o nome de Petróglifo do Vilar. Trátase dun afloramento abombado cunhas dimensións aproximadas de 5 metros de diámetro, situado de maneira illada na esquina norleste do conxunto dos Ballotes. Os motivos representados son fundamentalmente, de tipo esquemático-xeométrico. Este xacemento foi descuberto na intervención do 2009. O xacemento (YA090513N02), recibe o nome de Ballotes 3, e está formado por dúas rochas. A rocha 1 ten unhas dimensións de 4,69 x 2,95 m con forma triangular e abombada. Os gravados consisten en 3 motivos circulares formados por círculos concéntricos con numerosas cazoletas no seu interior e un cérvido baixo eles. A outra rocha, está situada a 3,7 metros da primeira e mide 2 x 1,3 metros. Presenta uns pequenos sucos soltos e inconexos que debido ó seu grado de deterioro son case imperceptibles. O xacemento (YA090515N01), recibe o nome de Ballotes 1, e tamén está formado por dúas rochas. A primeira corresponde co GA36060003 e coas figuras nº 1, 2, 3 e 4 de Bouza Brey. Ten forma de bolo e mide 5,9 x 3,9 metros. Consta de tres tipos diferentes de representacións, oito zoomorfos, xeométricos e cazoletas. A outra rocha, mide 1,95 x 2,2 metros e atópase fracturada por un dos lados. Ten representado un cuadrúpede e unha cazoleta. E por último, o xacemento (YA090612N01), recibe o nome de Ballotes 2 e trátase dun grande afloramento formado por 7 rochas. O afloramento domina a parte superior da área de concentración dos petróglifos e ten unhas dimensións aproximadas de 6,7 x 4,8 metros. A rocha 1 correspóndese coas figuras nº8 e 9 de Bouza Brey. O motivo principal está formado por unha composición de círculos concéntricos e cazoletas no interior conectados por diversos sucos. Ademais, hai cinco cuadrúpedes moi esquematizados que corresponden coa figura nº 5 de Bouza Brey. Na rocha 2 aparecen unha combinación de xeométricos e zoomorfos, e un posible labirinto. Na rocha 3 hai dous xeométricos e dous cuadrúpedes mirando cara o sur cunha grande cornamenta. Na rocha 4, hai representado un cérvido e dous círculos. Na rocha 5, combínanse numerosa figuras xeométricas e figurativas. Na rocha 6, represéntase unha posible escena de monta que xa documentara Anati nos anos 60. e na rocha 7, hai un cuadrúpede moi esquematizado, un círculo cunha cazoleta no centro e sete ó redor.
Representación en 3D de rocha 1 do xacemento YA090515N01(petroglifo do Vilar), Os Ballotes, en Bamio:
